Ĉu li bremsis sufiĉe?

Ĉu li bremsis sufiĉe? estas la dua krimromano en la Ĉu-serio originale verkita en Esperanto de Johán Valano (pseŭdonimo de Claude Piron). Ĉiuj titoloj en la serio komenciĝas per la vorto “Ĉu”, kaj la serio fariĝis tre populara inter la esperantistaro en la 1970-aj kaj 1980-aj jaroj.

En ĉi tiu okazo la problemo frontanta al la detektivo Jano Karal estas la morto de politike potenca arkitekto kaj ties edzino en aŭtomobila akcidento, kiu tamen tute ne povas esti akcidenta. La detektivo devos enketi kaj malkovri, kiu povis difekti la brems-meĥanismon?, kiu havis motivon por tio? Ne mankas homoj kun kialo por mortigi la arkitekton, sed kiel tiuj povis aranĝi la saboton?

Claude Piron (1931-2008) estis svisa psikologo kun forta intereso pri lingvoj. Diplomito de la Interpretista Lernejo de Ĝeneva Universitato, li oficis kiel tradukisto el la angla, ĉina, hispana kaj rusa en la francan ĉe UN (Novjorko) de 1956 ĝis 1961.

Li poste laboris ok jarojn en Monda Organizo pri Sano, i.a. en Orienta Azio kaj Afriko. Trejnita kiel psikanalizisto kaj psikoterapiisto, li komencis praktiki psikoterapion en 1969 en la ĝeneva regiono (de 1999 en Gland, Svislando). Li instruis en la Psikologia kaj Edukscienca Fako de Ĝeneva Universitato de 1973 ĝis emeritiĝo en 1994. Lia ĉefa aktiveco, krom la psikoterapia praktikado, estis profesie trejni junajn psikoterapiistojn, per kontrolo de ilia laboro kaj partopreno en trejnaj seminarioj. Li ofte prelegis pri psikologiaj problemoj, ĉefe en rilato kun la spirita vivo, aŭ (malpli ofte) pri internacia komunikado kaj Esperanto.

Lia verko «Le défi des langues» («La lingva defio»), kiu estas iom psikanalizo de internacia komunikado, estis eldonita ĉe L’Harmattan (Parizo) en 1994. Li publikigis en Esperanto ok romanojn, plurajn novelarojn, poemaron kaj kantokasedon. Li publikigis diverslingve multajn artikolojn pri internacia kaj interkultura komunikado, kaj pri psikologio. Li aŭtoris aŭ kunaŭtoris tri franclingvajn librojn pri psikologiaj temoj.


¿Acaso él frenó lo suficiente? es la segunda novela policial de la serie “Ĉu”, escrita originalmente en esperanto por Johán Valano (pseudónimo de Claude Piron). Todos los títulos de la serie comienzan con la palabra “Ĉu” (=Acaso…), y la serie se volvió muy popular entre los esperantistas en las décadas de 1970 y 1980.

En esta ocasión, el problema que enfrenta el detective Jano Karal es la muerte de un arquitecto políticamente poderoso y la de su esposa en un accidente automovilístico, que claramente no puede ser accidental. El detective debe investigar y descubrir quién pudo haber saboteado el mecanismo del freno y quién tenía un motivo para hacerlo. No faltan personas con razones para querer matar al arquitecto, pero ¿cómo pudieron organizar el sabotaje?

Claude Piron (1931-2008) fue un psicólogo suizo con un fuerte interés por los idiomas. Graduado de la Escuela de Intérpretes de la Universidad de Ginebra, trabajó como traductor del inglés, chino, español y ruso al francés en la ONU (Nueva York) desde 1956 hasta 1961.

Posteriormente trabajó durante ocho años en la Organización Mundial de la Salud, entre otros lugares, en Asia Oriental y África. Formado como psicoanalista y psicoterapeuta, comenzó a practicar la psicoterapia en 1969 en la región de Ginebra (desde 1999 en Gland, Suiza). Enseñó en la Facultad de Psicología y Ciencias de la Educación de la Universidad de Ginebra desde 1973 hasta su jubilación en 1994. Su principal actividad, además de la práctica psicoterapéutica, fue la formación profesional de jóvenes psicoterapeutas, supervisando su trabajo y participando en seminarios de formación. A menudo daba conferencias sobre problemas psicológicos, principalmente en relación con la vida espiritual, o (con menos frecuencia) sobre comunicación internacional y el esperanto.

Su obra “Le défi des langues” (“El desafío de los idiomas”), que es una especie de psicoanálisis de la comunicación internacional, fue publicada por L’Harmattan (París) en 1994. Publicó en esperanto ocho novelas, varias colecciones de cuentos, una colección de poemas y un casete de canciones. Publicó numerosos artículos en varios idiomas sobre comunicación internacional e intercultural, y sobre psicología. Fue autor o coautor de tres libros en francés sobre temas psicológicos.